Ölümcül baldıran otu

Yeryüzünde. çoğu zaman da etrafımızda fark etmeden tükettiğimiz zaman ölümcül olabilen bir çok bitki var. Baldıran otu da bu zehirli otlardan birisi. Türkiye halkının baldıran otu ismini tekrardan hatırlaması, Başbakan Erdoğan’ın Siirt ilinde yaptığı konuşmayla birlikte gerçekleşti. Hatırlayacağınız üzere Başbakan konuşması esnasında kendisini dinleyenlere “Bedeli baldıran zehri de olsa içmeyi göze alarak çırpınıyoruz” demişti.

baldiran-otu

Şekil olarak bakıldığında maydanoza benzeyen, dış görünüşü itibariyle zehirli olabilme ihtimali yokmuş gibi duran baldıran otu; geçtiğimiz günlerde Amasya’da otu yiyen 5 çocuktan 1’inin zehirlenerek ölmesine sebebiyet vermiş durumda. Sadece bir kaç gram baldıran otu yemek bile insanın hayatını kaybedecek derecede zehirlenmesini sağlamaya yetiyor da artıyor bile. Bununla birlikte asırlar önce yaşayan ünlü düşünür Sokrates’in de baldıran otundan zehirlenerek hayatını kaybettiği uzmanlar tarafından dile getiriliyor. Baldıran otundan korunmak için dışardan ot toplayan ailelerin ve geçimini bu yolla sağlayan kişilerin azami dikkat göstermesi gerekiyor. Neticede dünyanın en zehirli bitkilerinden birisi olan baldıran otu söz konusu. Aynı zaman da baldıran otunun hayvanlar için de ölümcül olabildiğini aktaralım.

Engellilerle ilgili iki maaş birleşiyor

Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü tarafından ülkedeki tüm SYDV’lere gönderilen “Evde Bakım Aylığı Değerlendirme Çalışması” konulu genelge ile çeşitli muhtaçlık ve muhtaçlık değerlendirme formları SYDV’lere iletildi. Bu formların uygulanacağı kişi sayısı SYDV’lere belirli bir örneklem şeklinde dağıtıldı. Örneklem dağılımının gösterildiği dokümanın başlığında “2022 ve Evde Bakım Aylığının Birleştirilmesine İlişkin Belirlenen Örneklemin Dağılımı” ifadesi dikkat çekiyor.

2022-ayligi

Dokümandaki her sayfanın başlığında tam olarak yazan şu: “2022 ve Evde Bakım Aylığının Birleştirilmesine İlişkin Belirlenen Örneklemin Dağılımı (Sahada Bakıma Muhtaçlık Formunun Sınanacağı Kişi Sayısı ve Sınanmanın Yapılacağı Vakıflar)“. Evet, yer alan başlıkta da gayet açık bir şekilde anlaşlıyor ki daha önceki yazımızda belirttiğimiz Evde Bakım Maaşı Değerlendirme Çalışması 2022 ve evde bakım aylıklarının birleştirilmesine yönelik bir adım olacak.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın bu çalışmasını yerinde bir karar olarak değerlendiriyoruz. Zira bir çok farklı nedenden dolayı bu iki düzenli yardımdan gerektiği ölçüde yararlanamayan vatandaşlar oluyordu. Özellikle 2022 aylığı aldığı için evde bakım maaşı alamayan ya da evde bakım maaşı aldığı için 2022 maaşı alamayanlar mevcuttu. Ayrıca aynı amaca hizmet eden iki farklı mevzuatta belirlenmiş iki farklı yardımın olması çeşitli teknik ve yapısal sorunlara neden oluyordu.

Birleşecek olan evde bakım maaşı ve 2022 maaşının SYDV’ler tarafından yapılacak değerlendirme çalışmasından sonra nasıl yapılacağı ve ne şekilde uygulanacağı çalışma sonucu elde edilen verilere göre değerlendirilecek. Yapılan değerlendirmeler ve devam eden bakanlık çalışmaları sonucu kısa bir süre içinde olmasa da orta vadede bu iki maaşın birleşerek tek bir düzenli yardım olarak verilmesi sağlanacak. Yapılan çalışmaların daha adil ve daha gerçekçi temellere dayanan bir uygulama doğurmasını temenni ediyoruz.

Evde bakım maaşı alanların çalışma durumu hakkında

Evde bakım maaşı alan engelli her hangi bir işte çalışabilir mi? Sosyal güvenlik kapsamında çalışmak evde bakım ücreti alınmasını etkiler mi?

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na bağlı Sosyal Hizmetler Müdürlükleri tarafından işlemleri gerçekleştirilen evde bakım aylıkları şu an ülkemizde engelliler için verilen en temel haklardan biridir. Evde bakım maaşı için maddi açıdan en tatmin edici sosyal yardımdır diyebiliriz. Hal böyle olunca engelli yakınına engelliye baktığı için verilen evde bakım maaşlarına bir çok başvuru yapılmakta ve her geçen gün evde bakımla ilgili soru ve sorunlar ortaya çıkmaktadır.

engelli-calisan

Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü evde bakım paraları ile ilgili bu soru ve sorunları çözmek için çeşitli düzenlemeler yapmakta, yönetmelikler, genelgeler çıkarmaktadır. Genel müdürlüğün 16 Ekim 2012 tarihli ve 6617 sayılı genelgesi çıkana kadar evde bakım maaşı alanların çalışıp çalışamayacakları, çalışırlarsa evde bakım maaşlarının kesilip kesilemeyeceği belirsizdi. Bu durum genelde maaşı veren Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’nün kanaatine göre sonuçlanıyordu. Bu da aynı durumda olan engelliler için farklı uygulamaların olması bir başka deyişle engelliler arasında haksızlıkların ortaya çıkması demekti.

Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan ilgili genelgenin 5. maddesinde evde bakım maaşı alan engellinin çalışıp çalışamayacağı aynen şu şekilde ifade edilmiştir:

SGK kapsamında çalışan özürlü bireyin bir işte çalışıyor olmasının evde bakım hizmetinden yararlanmasına tek başına engel teşkil etmemesi gerektiği, çalışan özürlünün de bakıma muhtaç durumda olmasının mümkün olabileceği değerlendirilmektedir. Bu kapsamda aktif bir biçimde iş yaşamında bulunan özürlünün durumunun Bakımı Muhtaç Özürlülerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik doğrultusunda Bakım Hizmetleri Değerlendirme heyeti tarafından “bakıma muhtaç özürlü” olma koşullarının değerlendirilmesi ve oluşan kanaat çerçevesinde işlem yapılması gerekmektedir.

Genelgede de açıkça ifade edildiği gibi evde bakım maaşı alan engellinin sosyal güvenceli olarak çalışmasına engel her hangi bir durum bulunmamaktadır.

Dikkat edilmesi gereken konu çalışacak engellinin alacağı ücret nedeniyle evde bakım maaşı kişi başına düşen gelir sınırının (Yazının yazıldığı tarih itibariyle 467 TL) üzerine çıkılmaması gerektiğidir. Eğer engelli bireyin çalıştığı işten kazanacağı para evde bakım maaşı için kişi başına düşen geliri 467 TL’den yukarıya çıkarmıyorsa engelli bireyin çalışsa bile evde bakım aylığı kesilmeyecektir. Eğer engelli vatandaşın çalıştığı işten kazandığı ücret evde bakım maaşı için kişi başına düşen geliri 467 TL’den yukarı çıkarıyorsa evde bakım aylığı kişi başına düşen gelir şartının sağlanmaması nedeniyle kesilecektir. Onun haricinde engelli kişinin çalışıyor olması tek başına evde bakım maaşının kesilmesi için bir neden değildir.

Şeker sağlığa zararlı değilmiş

Çay içmek gibi kendi kültürümüze has özelliklerimizi yaşatmaya devam ediyor oluşumuz oldukça güzel ve faydalı bir hareket olsa da; çayla beraber sık tükettiğimiz şekerin insan sağlığına zararına dair yorumlar insanların çaydan soğumasına sebebiyet verebiliyor. Çayı şekersiz de içemeyen bu insanlar, şekeri bırakmak adına mecburen çay içmeyi de bırakıyorlar. Bunun yerine kahve gibi bol kafeinli ürünler tüketen insanlar da, uykusuz gecelere ve sağlıksız beslenmenin zararlarına maruz kalabiliyor.

cay-sekeri

Ancak geçtiğimiz günlerde haber ajanslarına düşen bir bilgiye göre, çaya attığımız şekerler insan sağlığına zararlı değilmiş. Atasözlerimiz arasında da yer alan, “üç beyaz” olarak adlandırdığımız un – tuz – şeker üçlüsünden şekerin zararsız çıkması herkesi şaşırtmış durumda. Yıllardır alışılagelen, şekerin zararlı olduğu algısı hemen değişecek gibi de durmuyor işin aslı. Florida Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmanın sonucuna göre nişasta bazlı şekerin (çaya katılan şeker) karaciğer yağlanması yapmadığı ortaya çıkmış. Araştırmayı gerçekleştiren ekip adına konuşan Dr. James Rippe, söz konusu araştırmayla ilgili makalesini de ‘Journal of Applied Physiology, Nutrition and Metabolism” dergisinde yayınlamış durumda.

2022 maaşı hakkında bilgilendirme

Adını 2022 Sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun’dan alan 2022 maaşı 65 yaşın üzerindeki yaşlılar ile engellilere 3 ayda bir verilen sosyal maddi bir haktır. Bu maaşlar 2022 Sayılı Kanun’a dayanılarak verildiği için ve kanunun adının bir hayli uzun olmasından dolayı halk arasında kısaca kanun numarasıyla 2022 maaaşı olarak anılmaktadır. Çeşitli mevzuatta da bu şekilde anılmaktadır.

2022-maasi

2022 maaşının tüm başvuru ve diğer işlemlerini şu an Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na bağlı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları yürütmektedir. SYDV’lere başvuru yapmak isteyenlerden il merkezlerinde yaşayanlar valiğe, ilçe merkezlerinde yaşayanlar kaymakamlığa gitmelidirler. 2022 maaşları 3 ayda bir verilmektedir ve yaşlılara, engellilere verilen maaş tutarları farklılık göstermektedir. Bunun haricinde engellilere verilen 2022 maaşları da engel oranına göre kendi içinde farklılık göstermektedir. Maaştan faydalanacak kişinin durumuna göre 5 çeşit 2022 aylığı çeşidir vardır.

Yaşlı Aylığı: Bu 2022 aylık türü 65 yaşını doldurmuş T.C. vatandaşlarına verilmektedir. Başvuru yapmak için sadece nüfus cüzdanı fotokopisiyle bağlı bulunduğunuz yerdeki SYDV’ye müracaat etmeniz yeterlidir. Bu yazının yazıldığı an itibariyle 2022 yaşlılık aylığı 3 aylık 379,79 TL olarak verilmektedir.
%40 – 69 Arası Engelli Aylığı: Bu 2022 aylığı engel oranı %40 ila %69 arasında olan 18 yaşından büyük engelli T.C. vatandaşlarına verilmektedir. Bu durumda olan kişiler nüfus cüzdanı fotokopisine ek olarak yetki hastanelerde almış oldukları özürlü sağlık kurulu raporlarını başvuracakları SYDV’ye teslim etmelidirler. Bu yazının yazıldığı an itibariyle 2022 %40 – 69 engelli aylığı 3 aylık 753,58 TL olarak verilmektedir.
%70 ve Üzeri Engelli Aylığı: Bu 2022 aylık türü %70 ve üzeri engel oranı bulunan 18 yaşından büyük T.C. vatandaşları içindir. Aynı şekilde bu 2022 aylık türüne başvuru yapmak isteyen kişiler nüfus cüzdanına ek olarak yetkili hastanelerden alacaklar özürlü sağlık kurulu raporu ile ilgili SYDV’ye başvuruda bulunabilirler. Bu yazının yazıldığı an itibariyle 2022 %70 ve üzeri engelli aylığı 3 aylık 1.130,37 TL olarak verilmektedir.
18 Yaş Altı Engelli Yakını Aylığı: Bu aylık ise 18 yaşından küçük %40 ve üzeri engeli bulunan yakını olan kişilere verilmektedir. Genel olarak 18 yaşından küçük çocukların velilerine, velileri yoksa vasilerine verilmektedir. Engelli yakını olanlar 2022 maaşı engelli yakını aylığına başvurmak için bulundukları yerdeki SYDV’ye giderek nüfus cüzdanı fotokopisi ve yetkili hastanelerden temin edilmiş özürlü sağlık kurulu raporu ile başvuruda bulunabilirler. Bu yazının yazıldığı an itibariyle 2022 18 yaş altı engelli yakını aylığı 3 aylık 753,58 TL olarak verilmektedir.
Silikozis Aylığı: Silikozis hastaları için 2022 Sayılı Yasa’ya göre verilen bu aylıklara şu an başvuru kabul edilmemektedir. Ancak 25.05.2011 tarihine kadar başvurular alınmış olup bu tarihe kadar başvuran vatandaşlar kazanılmış haklara saygı kuralından dolayı aylıkları ile ilgili işlemlerini SYDV’lerden yapabilmektedirler. Bu yazının yazıldığı an itibariyle 2022 silikozis aylığı işgücünü %15 – %34 arasında kaybedenlere 3 aylık 516,85 TL, işgücünü %35 – %54 arasında kaybedenlere 3 aylık 590,69 TL, işgücünü %55 ve üzerinde kaybedenlere 3 aylık 664,54 TL olarak verilmektedir.