ANKARA (A.A) – Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve Anne ve Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) işbirliğiyle ”Engelli Bireyler İçin Kamusal Hizmet Rehberi” yayımlandı. Rehberle, engellilerin kamusal hizmetlere ulaşmada yaşadıkları sıkıntıların giderilmesi amaçlanıyor.
Alınan bilgiye göre, AÇEV’in yürüttüğü ve Sabancı Vakfı Hibe Programınca desteklenen ”Kadınların Çok Yönlü Güçlendirilmesi Projesi” kapsamında Özürlüler İdaresi Başkanlığının da işbirliğinde ”Engelli Bireyler İçin Kamusal Hizmetlerden Yararlanma Rehberi” çıkarıldı.
Hem engelli bireylerin hem de ailelerinin kamuda kendilerine sunulan hizmetlerden yararlanmaları noktasında yaşadıkları sorunları gidermek amacıyla yayımlanan rehber, engellilerin ne gibi hakları olduğu, hangi kamu hizmetinden yararlanabildikleri ve bunlar için nerelere başvurmalara gerektiği gibi pek çok konuyu aydınlatıyor.
Proje kapsamında eğitim verilen kadınlarla gönüllülere, ilgili sivil toplum kuruluşlarına ve talep eden tüm engellilere dağıtılan rehbere AÇEV’in internet sitesinden de ulaşılabiliyor. Braille alfabesiyle basılarak görme engellilerin de ihtiyaç duydukları konulardan yararlanmaları sağlanan rehber, şimdilik engelli ya da engelli yakını bulunan bin 260 kişiye ulaşmış durumda. Engelliler, kendileri için önemli bilgilerin düzenli bir şekilde sıralandığı rehberi AÇEV’den temin edebiliyor.
Fırsat eşitliği kapsamında son yıllarda engellilik alanında yaşanan gelişmelerin duyurulması ve engellilerin hayata tam olarak katılımının amaçlandığı rehber, sağlıktan istihdama, eğitimden sosyal yardımlara kadar pek çok konuyu içeriyor.
Rehberde, ilk olarak Özürlü kimlik kartı, yeşil kart ya da sağlık kurulu raporu almak isteyen engellilerin hangi evraklarla nerelere başvurmaları gerektiği anlatılıyor.
Engellilerin eğitimine de yer verilen rehberde, Rehberlik Araştırma Merkezleri’nde (RAM) engellilerin özel eğitime ihtiyaç duyup duymadıklarına ilişkin kurul kararı gerektiği vurgulanıyor. Özel eğitim almak isteyen engellilerin yaşadıkları ilçelerdeki RAM’lara yönlendirildiği rehberde, özel eğitim desteklerinin her yıl Bütçe Uygulama talimatıyla belirlenen kısmının, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından karşılandığı ifade ediliyor.
Ortaöğretim ve Üniversite sınavlarına girecek öğrenciler için 30 dakika ek sürenin verildiği hatırlatılan rehberde, engellilerin durumlarına uygun hizmet alabilmeleri için özürlü sağlık kurulu raporları veya özürlü kimlik kartlarını yanlarında bulundurmaları gerektiği belirtiliyor. Üniversiteyi kazanan ihtiyaç sahibi engellilerin Yüksek Öğrenim Kredi Yurtlar Kurumu tarafından öncelikli olarak öğrenim ve katkı kredisi verildiği kaydedilen rehberde, ayrıca isteyen engellilere yurt tahsisi yapıldığı da ifade ediliyor. Engellilerin öğrenim hayatlarını kolaylaştırmak için ihtiyaçları doğrultusunda gerekli tedbirleri almak ve bu yönde düzenlemeler yapmak üzere üniversitelerde oluşturulan ”Özürlü Öğrenciler Birimi”ne başvurabilecekleri vurgulanıyor.
-ENGELLİLİKTE İSTİHDAM SORUNU-
Rehberde, engellilerin istihdam ile ilgili ne tür yollar izlemeleri gerektiğine de yer veriliyor. Buna göre, engelliler Kamu Personeli Seçme Sınavı’na girerek, Türkiye İş Kurumu’na kayıt yaptırarak veya iş ilanlarını takip ederek bireysel başvuru yapabilecekleri gibi kendileri için özel olarak ayrılmış kontenjanlardan da yararlanabiliyor. Meslek edindirme kurslarına gitmek isteyen engellilerin, Türkiye İş Kurumu il müdürlükleri, çıraklık eğitim merkezleri, halk eğitim merkezleri ve belediyelere başvurmaları gerekiyor.
Kamu ve özel sektörde işçi olabilmek için engellilerin yaşadıkları yerlerdeki Türkiye İş Kurumu il müdürlüklerine sağlık kurulu raporu ve nüfus cüzdanlarıyla başvurmaları ve ilgili il müdürleriyle sürekli iletişim halinde bulunmaları tavsiye edilirken, ilköğretim ve daha alt düzeyde eğitim düzeyinde olanlarla zihinsel engelliler kamu kurum ve kuruluşlarında işçi olmak için sınava tabi tutulmuyor.
Engelliler, kamu kurumlarına girmek için her yıl Nisan-Mayıs, Temmuz-Ağustos ve Ekim-Kasım dönemlerinde açılan sınavlara tabi tutuluyor. Bu yöndeki duyurular da Devlet Personel Başkanlığı, Resmi Gazete ve Özürlüler İdaresi Başkanlığının internet sitesinden takip edilebiliyor.
SSK’ya tabi olarak çalışan engelliler, istekleri halinde ve engel durumuna göre 15 ila 20 yılda, Emekli Sandığı mensuplarının da 15 yılda emekli olabiliyor. Bağımsız çalışan engellilerin isteğe bağlı emeklilik hakkı bulunurken, emeklilik konularıyla ilgili olarak ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine başvurulabiliyor. Yüzde 70’den fazla engelli olan bireylere aylıkları PTT tarafından evlerinde ödenebiliyor.
Engellilerin, ”Özürlü Aylığı” almak için sağlık kurulu raporu ve nüfus cüzdanlarıyla ikamet edilen yerdeki Defterdarlık veya Mal Müdürlüklerine başvurmaları gerekiyor. Bu aylıktan belirlenen koşulları taşıyan, 18 yaşın altındaki bakıma muhtaç veya evli olan engelli kadınlar yararlanabiliyor.
Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından herhangi bir sosyal güvencesi, geliri ve malı bulunmayan engellilere bağlanan muhtaç aylığı için engellilerin, başvuru formu ve sağlık kurulu raporuyla Vakıflar Bölge Müdürlüğüne şahsen veya posta yoluyla başvurmaları gerekiyor.
Ekonomik yoksunluk içindeki engelliler, il ya da ilçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına başvurarak, ayni ve nakdi yardım, ortopedik ve diğer yardımcı araç gereçlerle, ilaç gibi ihtiyaçlarını talep edebiliyor.
-VERGİ İNDİRİMLERİ VE MUAFİYETLERİ-
Çalışan engelliler ve bakmakla yükümlü oldukları engelli yakını olan çalışanlar, engellilik oranlarına göre vergi indirimden yararlanabiliyor. Bu kapsama giren memurların çalıştıkları kurumun ilgili birimine başvurmaları yeterli oluyor.
Türkiye’de brüt 200 metrekareyi geçmeyen meskeni olan engelliler, emlak vergisi indiriminden faydalanabiliyor. Bunun için engellilerin sağlık kurulu raporları, dilekçe ve ”Tek Meskeni Olan Özürlülere Ait İndirimli Bina Vergisi Formu” ile ikamet adresindeki belediye başkanlığına başvurması yeterli oluyor.
H sınıfı sürücü belgesi bulunan ve özel tertibatlı araç kullanabileceği sağlık kurulu raporu ile belgelenen engelliler, yurtiçinden alacakları araçlar için ÖTV’den muaf tutuluyor. Yüzde 90’ın üzerinde engeli bulunanların yakınları tarafından alınan araçlar için de aynı muafiyet sağlanıyor. Ancak, katma değer vergisinde böyle bir muafiyet bulunmuyor.
Engellilerin, ithal edecekleri özel tertibatlı araçlar için de gümrük vergisi alınmıyor. Sadece engellilerin eğitimleri, meslekleri ya da günlük yaşamlarında kullanmaları için özel olarak üretilen baston, sandalye, yazı makinesi, kabartma klavye gibi araçlarla özel bilgisayar programları Katma Değer Vergisinden muaf tutuluyor.
Bazı belediyelerde alınan kararlar doğrultusunda engelliler toplu taşıma araçlarından indirimli ya da ücretsiz yararlanabilirken, Devlet Demiryolları anahat yolcu trenleri, Türk Hava Yolları tüm iç ve dış hatları, Türkiye Denizcilik İşletmelerine ait kruvaziye seferler ve iç hatlar, şehirlerarası otobüs yolculukları ve cep telefonuyla yapılan görüşmeler belirli şartları taşıyan engelliler için indirimli. Engelliler, ayrıca Milli parklardan, devlet tiyatrolarından ve Kültür Bakanlığı’na bağlı ören yerleri ve müzelerden ücretsiz yararlandırılıyor.