Uzmanlar laptop kullanırken dikkat etmek icap ettiği hususunda uyarıda bulunuyorlar. Neden mi? Çünkü laptop kullanımı kas – iskelet sistemi sorunlarına yol açabiliyor.
Pc kullanırken kas-iskelet sistemiyle ilişkili sorunların sık görülmesinin nedenlerini 4 ana başlıkta ele almak mümkün: kötü duruş; Ergonomik olmayan bir yerde çalışmak; Egzersiz için kısa dinlenme araları vermemek; Psikolojik ve fiziki stresler.
Dizüstü pc kullanımına bağlı meydana gelen kas-iskelet sistemi sorunlarının göstergeleri nelerdir?
Dr. Demet parlar: pc başındaki kötü duruş omurga eklemlerinde ve eklem çevresi kaslarında gerginlik ve yorgunluk yaparak, boyun, sırt ve bel sancılarına yol açabiliyor. Klavye ve fareyi ( Mouse ) Yanlış kullanmak ise omuz, kol, el bilek sancılarına, hususiyetle el bilek kanalında sinir sıkışmasına, ellerde uyuşma, karıncalanmalara, bazen da omuz ve el bilek çevresi kaslarının kirişinde tendinit, tenosinovit söylediğimiz sancılı şişmelere sebep olabilmektedir. Boyun ve omuzdaki gerginliğin stres ve soğuk gibi çevresel faktörlerle birleşmesi neticesinde ise baş ağrımaları oluşabilir. Özetle bu hastalıkların göstergeleri; Kaslar ya da eklemlerde ağrı ve gerginlik, etkilenen bölgede zonklama duyguyu, kollar ve ellerde uyuşma, hissizlik, karıncalanma, ellerde zor ve duyu kaybı, boyun ve omuz kuşağı kaslarındaki gerginlik olarak ortaya çıkar. Bu belirtilerin hepsi hep birlikte görülmeyebilir. Kimi zaman ağrı veya karıncalanma ve hissizlik ön planda olabilir. Ağrı il başta akşama doğru artan, iş bitiminde istirahat ile azalmakta olan koşulda haftalarca sürebilir. Gereken tedbirler alınmazsa, devamlı ve şiddetli bir ağrıya dönüşebilir. İleri devrelerde ise ağrı, uyku kalitesini bozabilir.
Dizüstü pc kullanırken ne gibi şeylere dikkat etmeliyiz?
Dr. D. P. : pc kullanırken uzun müddet kötü pozisyonda oturma ve tekrarlayıcı hareketler yapma riski çok yüksektir. Buna ilave olarak dizüstü pc, kucağa alınıp veya ortamda yüzükoyun yatarak hususiyetle bel, boyun eklem ve kaslarının zorlanmasına neden olacak biçimde kullanılıyorsa kas ve iskelet sistemi büyük tehlike altındadır anlamına gelir.
Bu konuda 3 nokta çok değer kazanır: sıhhatli duruş; Klavye ve fare kullanırken omuz, el bileği ve parmak eklemlerini tekrarlayıcı ve zorlayıcı hareketlerden korumak ve desteklemek; çalışırken ufak molalar verip eklem ve kasları esnetmeye, rahatlatmaya istinaden egzersizler yapmak.
“düzgün/sağlıklı duruş” ne anlamına gelir?
Dr. D. P. : intizamlı duruş veya sıhhatli duruşu basitçe, yandan bakılmış olduğunda kulaktan aşağı inen hayali eksenin omuzdan, kalçadan ve ayak bileğinden geçmesiyle doğrulanan; Başın dik, çene ve omuzların geride, göğüslerin ilerde, karnın içeri çekili olduğu duruş olarak tanımlanabilir. Bu duruş, bedenimiz için en ekonomik, kısacası kasların en az kasıldığı ve en az yorulduğu, başta omurga eklemleri olmak üzere eklemlerin en az zorlandığı duruştur. Buna ek olarak pc kullanırken kolların ve el bileğinin yere paralel durması, boyun ve omuz kuşağı kaslarının, omuz ve el bilek eklemlerinin zorlanmaması için oldukça mühimdir.
Klavyve ve fare kullanırken ne gibi şeylere dikkat etmek lazımdır?
Dr. D. P. : kollar ve el bileği yere paralel durmalı, el bileği açı yapmamalı, sağa sola doğru bileği çevirme hareketleri yapılmamalıdır. Fare kullanılırken bilek masaya dayanmamalı, çok gerekli olursa bilek destekli “mausepad” kullanılmalıdır. Fareden çok, kısa gönderir kullanılarak klavye seçilmelidir.
Pc kullanırken egzersizler ne aralıklarla ve nasıl yapılıyor?
Dr. D. P. : pc kullanılırken kısa-uzun aralar vermek ve egzersiz yapmak koruyucu tedbirlerinin başında gelmekle beraber artık ara vermek lazım olduğunu hatırlatan pc programları dahi vardır. Program sayesiyle pc, ne zaman mola verilip, hangi egzersizlerin yapılması gerekli olduğunu hatırlatıyor. Kısa aralar saat başı verilmeli esneme/germe egzersizleri yapılmalı, uzun aralarda ise imkanı varsa dışarı çıkılarak yürüyüş yapılmalıdır.
Pc kullanırken intizamlı duruşu mümkün kılmak İçin
– masanızın yüksekliği, dik durulduğunda kolların yere paralel durmasını sağlamalıdır.
– İskemlenin bel ve sırt desteği olmalı, yüksekliği diz ve kalçanın 90 seviyede durmasını, ayakların yere tam basmasını temin edecek kadar olmalıdır. ( çok gerekli olursa ayakların alt tarafına ufak bir yükselti konarak bu sağlanabilir. )
– sandalyenin kol destekleri/kolçakları kolların yere paralel durmasına izin verecek yükseklikte olmalıdır.
– pc’nin tam karşınızda durulmalı ve monitörün yüksekliği göz seviyesinde olmalıdır. Kısacası başın öne ya da yukarı eğilmesine gerek duyulmamalıdır.
– kısa molalar verilip germe/esneme egzersizleri yapılmalı, hususiyetle sırt, boyun ve kol kaslarında yorgunluk ve ağrı hissedildiğinde kesinlikle işe ara verip egzersizler tekrarlanmalı.
kaynak:sağlıkaktuel